Kur’an-ı Kerim, insanı Allah’ın (c.c.) yarattığı üstün ve şerefli bir varlık olarak görür. Ondan, insanın üstünlüğüne yakışan güzel ve faydalı davranışlarda bulunmasını ister. İnsan onuruna yakışmayan söz ve davranış- lardan da insanları sakındırır. Nitekim yüce kitabımızda, insanları ahlaklı olmaya yönlendiren birçok öğüt yer almaktadır. Yüce dinimizin öngördüğü ahlaklı insan tipi, Kur’an’ın ortaya koyduğu bu ilke ve öğütlere uygun davranışlar sergileyen kişidir. İslam ahlakının temeli de Kur’an’a dayanır. Nitekim Hz. Aişe (r.a.), kendisine Resulullah’ın (s.a.v.) ahlakı sorulduğunda “Siz hiç Kur’an okumuyor musunuz? Onun ahlakı Kur’an’dı.”

        Kur’an-ı Kerim, anne ve babaya saygılı olmayı ve iyilik etmeyi, komşularla güzel geçinmeyi, akraba hakkını gözetmeyi, toplumun zayıf kesimlerine iyi davranmayı, muhtaçlara destek olmayı emreder. Örneğin bir ayette şöyle buyrulur: “Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara (köle, cariye, hizmetçi ve benzerlerine) iyi davranın; Allah kendini beğenen ve daima böbürlenip duran kimseyi sevmez.” (1) Doğru söylemek, dürüst ve güvenilir olmak, emanetleri korumak gibi güzel davranışlar da Kur’an’ın emrettiği ahlaki davranışlardandır. Örneğin Ahzâb suresinde, “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğru söz söyleyin.” (2) buyrularak doğru sözlü olmamız istenir. İsrâ suresinde de “…Verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.” (3) buyrularak güvenilir bir insan olmamız gerektiği hatırlatılır. “Kullarıma söyle: (İnsanlara karşı) en güzel sözü söylesinler. Çünkü şeytan aralarını bozar. Çünkü şeytan insanın apaçık bir düşmanıdır.” (4) ayetiyle de insanlarla konuşurken güzel sözlü olmamız istenir.